طراحی روف گاردن

10
746
طراحی روف گاردن

طراحی روف گاردن

برای موفقیت راز پیچیده ای وجود ندارد؛ آماده سازی، سخت کوشی و درس گرفتن از شکست ها

طراحی روف گاردن :روف گاردن (roof garden) که در زبان فارسی  بام سبز می گویند یکی از راهکارها برای داشتن فضایی حداقلی اما مفید در جهت بدست آوردن محیطی سبز و پویا می باشد. روف گاردن، بام باغ یا بام سبز به فضای روی بام گفته می شود که همه یا بخشی از آن توسط گیاهان فرش شده باشد. برای پوشش گیاهی سقف این نوع بام ها نیاز است تا از گیاهانی مناسب با محیط استفاده شود. گیاهانی که بتوانند با کم آبی، بی آبی، یخ زدگی، خشکی و عوامل اقلیمی و آب و هوایی سازگار باشند.

روف گاردن و تاریخچه آن: با مطالعه کتب تاریخی در می یابیم مشخصاً این ایرانی ها بوده اند که حدود ۲۵٠٠ سال پیش اول بار ایده بامهای سبز را مطرح کردند. و بر روی بام زیگورات ها آن را بکار گرفته اند. و تا حدود ششصد سال قبل از میلاد مسیح در باغ های بابل هم توسط مردم آن زمان با مصالح موجود ساخته می شده است. در اروپا نیز با اینکه از تاریخ دقیق شروع ساخت و نحوه تشکیل آن اطلاعات کافی در دست نیست. اما قرنها پیش در اروپای غربی مردم اقدام به ساخت تراس های سبز و کاشت گیاهان بر روی بامهای خود می کردند. از جمله کشورهای پیشرو در آن زمان می توان به فرانسه و آلمان اشاره کرد. در آن زمان یک آلمانی با استفاده از گل ها و گیاهان تراس منزل خود را سبز کرد. و بدین ترتیب تا سال ۱۸۷۵ ساخت این تراس ها و بام ها در این کشور ها توسعه یافته و علاقه مندان زیادی پیدا کرد.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

طراحی روف گاردن: امروزه رشد عمودی شهرها و صنعتی شدن آن و دشواری دسترسی به فضای باز و محیط های طبیعی انسان را بر آن داشته تا به فضاهای حداقلی در محل زندگی خود مانند حیاط، بام و غیره توجه ویژه ای نشان دهد. در طراحی روف گاردن و ساخت بام باغ ها المان های مختلفی چون انواع آبنما، آلاچیق و پرگولا، گلدان های پرتابل یا ثابت با فضای سبز مناسب، چمن های طبیعی و مصنوعی، نیمکت با چوب های اشباع، باربیکیو آشپزخانه های صحرایی و گاهی حتی بنا به سفارش جکوزی، استخر های فایبر گلاس و محل هایی جهت آفتاب گرفتن، مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین جهت نگهداری از این پشت بامهای سبز سیستم های آبیاری مکانیزه، سیستم های گرمایشی محوطه فضای سبز در زمستان و بسیاری تمهیدات دیگر حائز اهمیت است. از جمله نمونه های قدیمی دیگر می توان به ویلایی در شهر پمپی در ایتالیای امروز اشاره کرد. که توسط رومیان ساخته شده و Villa of the mysteries نام داشته است. ناصر خسرو شاعر ایرانی نیز در اشعار و نوشته های خود به باغ هایی در مصر اشاره داشته که گیاهانی در طبقه های بالایی آن کاشته شده و توسط چاه هایی که در کنار این ساختمان ها تعبیه می شده آب را به قسمت های بالایی بنا منتقل و گیاهان آن طبقات را آبیاری می کردند. در یک تحقیق آماری مشخص گردید که حدود ۱٠ درصد از بام های کشور آلمان تبدیل به بام سبز شده است. مردم به مرور زمان به این موضوع پی برده اند که اقدام به سبز کردن بام یا تراس منزل آنها دارای چه مزایایی می باشد. از آن جمله مزایای بام سبز میتوان به سرسبزی و طراوت محیط، کاهش آلودگی های زیست محیطی و نزدیکی به طبیعت اشاره کرد. دو تن از طبیعت گرایان در ایجاد بام های سبز در قرن بیستم لوکوربوزیه و رایت از پیشگامان در این حوزه بودند. نمونه های موفقی را در زمینه بام های سبز ایجاد کرده اند. البته ایجاد باغ ها و باغچه های سبز روی بام­ها شیوه جدیدی نیست و از قدیم (همان طور که قبلاً ذکر شد) مرسوم بوده است. اما از قرن بیستم گسترش بیشتری پیدا کرده و با توجه به گذر زمان و دسترسی به امکانات بیشتر مدرن تر و کامل تر شده است. با توجه به معضلاتی چون آلودگی هوا، ترافیک، شلوغی، ساخت و سازهای غیر اصولی و کمبود سرانه فضاهای سبز شهری که دست به گریبان شهرهای بزرگ شده است. پرداختن به این فناوری می تواند بیشترین و بزرگترین تحولات و دستاوردهای زیست محیطی را برای کاهش این معضلات در شهرهای بزرگ به همراه داشته باشد.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

مزایای روف گاردن

فواید چندانی در مورد بام های معمولی وجود ندارد. قیمت پایین تر ” بام های معمولی” در مقایسه با بام سبز ، تنها یک نتیجه گیری کوتاه مدت بوده و هزینه های بلندمدت نگهداری و تعمیر آن­ها خیلی بیشتر از بام های سبز است. این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد که بام­ ها اغلب از بخشهای غیرکاربردی و دوست نداشتنی ساختمانها هستند که اگر هیچ اقدام احتیاطی و پیشگیرانه ای انجام نشود و کمبود کیفیت داشته باشند، مشکلات به سرعت افزایش می یابند.در این میان روف گاردن ها علاوه بر زیبایی و ایجاد محیطی دلپذیر برای زندگی و کار، به بهبود کیفیت هوا به خصوص در نواحی پرجمعیت کمک می کنند. گیاهان چه روی زمین کاشته شده باشند، چه روی دیوارها و یا بام یک ساختمان، قادر هستند علاوه بر جذب گرد و غبار، تولید اکسیژن و خنک کردن شهر در ماه های گرم تابستان (به دلیل خاصیت تبخیر) به گسترش نمای سبز و فضایی طبیعی کمک کنند.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

مزایای اختصاصی روف گاردن

* افزایش عمر بام

* عایق صوتی

* کاهش بار سیستم های مجاری فاضلاب

* کاهش انتقال حرارت از طریق ذخیره انرژی ساختمان

* افزایش ظرفیت گرمایی بام

* حفظ رطوبت

* فتوسنتز گیاهان (کاهش جذب آب)

* استفاده از فضا

* ترویج سلامتی و بهزیستی

* صرفه جویی اقتصادی

* افزایش سود

مزایای عمومی روف گاردن

* گسترش فضای سبز و زیستگاه جانوران

* کاهش اثرات گرمایی

* کاهش آلودگی هوا

* کاهش دی اکسید کربن

* کنترل دمای شهری

* تولید غذا

* زیباسازی منظر شهری

معایب روف گاردن

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

* وزن  وارده بر ساختمان، این وزن می تواند شامل خاک، وزن گیاهان، مبلمان, آلاچیق، فلور باکس و … باشد. این وزن ثابت نیز و در طول فصل های بارندگی به سبب آب ذخیره شده در خاک و یا با رشد گیاه افزایش می یابد.

* روف گاردن یک فشار سنگین بر روی تامین آب ساختمان قرار می دهد. اگر هیچ خروجی آب روی سقف وجود نداشته باشد، باید شیر آب را در پشت بام نصب کنید.

روش های مختلف اجرای روف گاردن: دو گزینه اصلی برای بام سبز وجود دارد: یکی باغ بام با دیدی خوشایند (مطلوب) برای مالک و دیگری زیستگاهی برای فلور و فون درون مراکز خاکستری شهر. هر دو، طیف وسیعی از فواید عمومی و خصوصی را در بر می گیرند. تصمیم گیری روی استفاده از هر یک، به برنامه ریزی اولیه بستگی دارد. روف گاردن به طور کلی بسته به عمق لایه کاشت، نوع گیاهان و میزان تاسیسات مورد نیاز، به سه گروه تقسیم می شوند: “متراکم”، ” گسترده” و “نیمه متراکم”. علاوه بر آن باید حداکثر ظرفیت تحمل بار، نگهداری، انتخاب گیاه، زیرساخت ها و حدود بودجه در انتخاب تیپ مورد دلخواه بام سبز مورد توجه قرار گیرد.

روف گاردن گسترده:  کاربرد روف گاردن گسترده برای بام هایی است که ظرفیت تحمل بار پایینی داشته و یا سایت هایی که برای استفاده به عنوان باغ بام مناسب نیستند. روف گاردن گسترده یا وسیع “Extensive Roof” ، نیازمند حداقل تاسیسات، نگهداری و در نتیجه هزینه کمتری است . این نوع بام سبز، بستر کاشتی بین ۵ تا ۱۵ سانتیمتر دارد و به همین دلیل، سبک بوده و بار محدودی را به ساختمان وارد می کند و از آنجا که اغلب نیاز به اصلاح ساختار ساختمان ندارد، برای قرار گرفتن بر بام ساختمان­های موجود، مناسب تر است. همچنین می تواند هم روی بام های مسطح و هم شیب دار، تا شیب سی درصد پیاده شود. نیاز به نگهداری این بام ها کم و آبیاری آنها نیز بسته به نوع آب و هوا ناچیز است. در روف گاردن گسترده، بسته به عمق لایه کاشت و محدودیت در گسترش ریشه، نوع پوشش گیاهی آن به چمن­ ها، گونه های سدوم، خزه، گیاهان علفی دائمی، سالانه و سایر گیاهان با ریشه های کوتاه و مقاوم در برابر خشکسالی که نیاز به مراقبت کمتری دارند، محدود می شود و در حالت اشباع با آب، وزن بام را بین ۷۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم افزایش می دهد. این نوع بام ها معمولا کاربردی نیستند و تنها می توان از منافع زیست محیطی آنها بهره مند شد.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

روف گاردن متمرکز: روف گاردن متمرکز یا متراکم” Intensive Roof” اصولا مانند محوطه های روی سطح زمین طراحی می شوند. پیاده­ روها، نیمکت­­ ها، زمین­ های بازی یا حتی استخرها به عنوان اجزای اضافی به بام اضافه شده و پوشش گیاهی شامل درختان، درختچه­ ها و بوته­ هایی است که روی سطح زمین قابل کشت هستند. از این رو نیازمند نگهداری، آبیاری و سایر مراقبت های مرسوم فضاهای سبز روی زمین بوده و به دلیل وزن سنگین تر، یا باید روی بام هایی بنا شوند که ساختمان آنها ظرفیت بار بیشتری دارند و یا سازه ساختمان، از قابلیت تقویت برای تطبیق بار اضافی برخوردار است. عمق بستر کاشت بام های متمرکز، از ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر متغیر است و در حالت اشباع با آب، باری حدود ۲۹۰ تا ۹۷۰ کیلوگرم بر مترمربع به وزن بام اضافه می کنند. به دلیل بار وزنی قابل توجه این نوع بام­ ها، طراحی سازه های بام از اهمیت ویژه ای برخوردار و به همان نسبت نیز پرهزینه ­تر می­باشد. بهترین گزینه برای این نوع بام سبز، احداث آن روی ساختمان­ های جدید و در نظر گرفتن بار اضافی بام در طراحی و محاسبات سازه اولیه ساختمان است.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

 

روف گاردن نیمه متمرکز: سیستم بام سبز نیمه متمرکز ،مابین سیستم گسترده و متمرکز قرار دارد. این بام­ ها دارای لایه های زهکشی، خاک و گیاه عمیق تر و گونه های گیاهی متنوع­ تر نسبت به بام گسترده است. عمق لایه­ ها حداکثر ۲۵- ۱۲ سانتی متر و وزن آن حدودا بین ۲۰۰- ۱۲۰ کیلوگرم بر مترمربع است. نگهداری بیشتر، هزینه بالاتر و وزن بیشتر خصوصیاتی برای این تیپ در مقایسه با بام سبز گسترده است و از لحاظ پوشش گیاهی امکانات بیشتری فراهم می کند: گراس های متنوع، علفی های چند ساله و بوته هایی همچون اسطوخودوس می توانند کاشته شوند.

سیستم مدولار یا جعبه گیاه: نوع دیگری از روف گاردن ، مدل های پیش ساخته ای است که بدون نیاز به زیرساخت، قابل پیاده شدن روی هر بام و بالکن و هر نوعی از بام­ های سبز هستند. این قطعات پیش ساخته با پوشش گیاهی متنوع و از پیش کاشته شده به صورت گیاهان مختلف تا درخت و درختچه عرضه می شود. در این سیستم گیاهان در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیش­تر بام سبز را می­ پوشاند، کشت و نگهداری می­شوند و برخلاف سیستم های غیر مدولار محیطی ناپیوسته تشکیل می دهد. کاشت گیاهان در سیستم مدولار رواج گسترده ای یافته است زیرا اینگونه سیستم می تواند از مشکلات و هزینه­ های کلان ایجاد بام­ های ضد آب بکاهد. همچنین مهمترین ویژگی این سیستم طراحی با اجزا و قطعاتی است که علاوه بر اینکه رشد پایدار گیاه را فراهم می کند، وزن کم و قابلیت جابجایی آنها به راحتی امکان ایجاد طرح­ها و الگوهای مورد نظر را فراهم می­کند.

انتخاب گیاه مناسب: گیاهان انتخابی برای رشد در روف گاردن همان هایی هستند که بر روی زمین نیز وجود دارند. اما برای انتخاب گیاهان مناسب باید به ویژگی هایی اعم از میزان رشد ریشه، میزان تحمل گرما و تابش مستقیم نور خورشید، میزان مقاومت در برابر باد های شدید و … توجه ویژه داشت.

طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن

ویژگی های گیاهان روف گاردن

*ارتفاع رشد اندک

*رشد و گسترش یافتگی سریع

*عادت داشتن به خشکی و کم آبی

*رشد فیبری طوری که روی سطح سقف گسترده شود و از سطح محافظت کند

*هیچ گونه آبیاری خاص و یا نیازمندی های تغذیه و کوددهی نداشته باشد

*نگهداری و رسیدگی اندک …کاشت دانه و کوددهی نخواهد

گیاهان بکار رفته در بام های سبز نباید گرده افکنی در هوا داشته باشند چرا که ممکن است به پوشش گیاهی مناظر اطراف آسیب برسانند.

*** امروزه با توجه به پیشرفت شهر نشینی و حضور برج ها و ساختمان های بلند، فضاهای در دسترس برای محوطه سازی هر روز کاهش می یابد، و نیاز به ساخت بام باغ ها حتی در فضای کوچک پشت بام ها بیش از پیش حس می شود.***

10 نظرات

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید