جاهایی بروید که مورد توجه واقع شوید، نه مورد تحمل.
اضافه بنا : صدور پروانه اضافه اشکوب یا اضافه کردن به طبقات ساختمان: کمبود فضا، معضلی است که بسیاری از ساختمان‌های اداری و تجاری با آن دست به گریبانند. تنها ادارات مهم و مراکز پر ازدحام نیستند که نفس زنان به دنبال راهی برای افزایش فضایِ موجودند، گاه ویلایتان در شمال نیز به عقیده شما، تنگ است و کوچک. ممکن است در حال کلنجار رفتن با رؤیایی جدید برای ویلایتان باشید، ممکن است دوست داشته باشید فضایی نو به آن بیفزایید و وسعتش را چند برابر کنید. اضافه اشکوب، همان راه چاره‌ای است که در مقاله پیش‌رو، از آن صحبت خواهیم کرد و چم و خم‌اش را مطرح خواهیم ساخت. تا انتها با ما همراه باشید.
در سال‌های اخیر با توجه به افزایش قیمت مسکن و همچنین برای سرمایه گذاری بیشتر، بعضی از صاحبان ملک مصمم به ساخت طبقه اضافی بر روی ملک خود شده‌اند. به ساخت طبقه اضافی در اصطلاح، اضافه کردن اشکوب می‌گویند. برای ساخت طبقه اضافی نیاز به دریافت مجوز طبقه اضافه از شهرداری‌ها است. اگر توسط مالک و سازنده دریافت مجوز طبقه اضافه از شهرداری صورت نپذیرد و مالک شروع به ساخت اضافه اشکوب نماید، ساخت و ساز غیر مجاز انجام داده است. در این صورت شهرداری با کمک گرفتن از اختیارات قانونی خود در مقابل این ساخت و ساز غیر مجاز می‌ایستد و با توجه به راهکارهای قانونی که قانونگذار در اختیار این نهاد قرار داده، برخوردهای لازم را به عمل می‌آورد.
مهم‌ترین عکس‌العملی که شهرداری‌ها در مقابل ساخت طبقه اضافی انجام می‌دهند، متوقف کردن پروژه ساخت و ساز غیر مجاز در هر مرحله‌ای از ساخت است. بعد از توقف ساخت اضافه اشکوب شهرداری اقدام به تخریب ساخت و ساز غیر مجاز می‌کند. در نتیجه برای اینکه در دردسر این مشکلات قرار نگیرید، بهتر است وقتی به فکر ساخت طبقه اضافی افتاده اید با ساز و کار قانونی و مراحل اداری آن آشنا باشید.
*نکته *برای ساخت طبقه اضافی نیاز به دریافت مجوز طبقه اضافه از شهرداری است. اگر دریافت مجوز طبقه اضافه از شهرداری توسط مالک و سازنده صورت نپذیرد و مالک شروع به ساخت اضافه اشکوب یا اضافه کردن به طبقات ساختمان نماید، دچار ساخت و ساز غیرمجاز شده است.
اضافه اشکوب یا اضافه کردن به طبقات ساختمان) چیست؟
گاهی اوقات مالکین و سازنده‌ها به دلایلی گوناگونی از جمله سودآوری مالی درخواست اضافه اشکوب می‌کنند. به مجوز ساخت طبقه‌ای روی طبقه دیگر اضافه اشکوب می‌گویند. به اینگونه که سازنده یا مالک در وهله اول یک پروانه ساخت معین از شهرداری محل مسکونی خود دریافت کرده است؛ اما بعد از چند مدت چه ساختمان آماده شده باشد و چه در حال ساخت باشد به فکر اضافه کردن طبقه یا طبقاتی به وضع موجود می‌کند. در تعریفی دیگر از اضافه اشکوب می‌توان به توسعه بنا در ارتفاع اشاره کرد. ساخت طبقه اضافی به همین راحتی‌ها نیست. در سال‌های اخیر شهرداری‌ها سخت گیری بیشتری برای صدور مجوز اضافه اشکوب داشته‌اند. اما در این بین تبصره هایی وجود دارد که درخواست کنندگان با کمک گرفتن از آنها می‌توانند درخواست خود را ارائه دهند. این تبصره ها با اینکه ساز و کار مشخص دارند، اما تایید شدن یا تایید نشدن درخواست بستگی زیادی به شهرداری محل زندگی شما دارد.
شورای اسلامی شهر و اضافه اشکوب: در ابتدا شورای اسلامی شهر تهران ساخت طبقه اضافی یا اضافه اشکوب را تحت هر حالتی ممنوع اعلام کرده بود، اما مصوبه آن ها توسط هیات عمومی دیوان عدالت اداری لغو گردید. متن این بخشنامه با عنوان بخشنامه صدور پروانه اضافه اشکوب و ممنوعیت صدور آن به شرح زیر است:
پیرو بخشنامه شماره 172083/87/80 مورخ 31/6/87 در خصوص ابلاغ مصوبه یکصد و هجدهمین جلسه رسمی علنی فوق العاده از سومین دوره شورای محترم اسلامی شهر تهران مبنی بر ممنوعیت صدور پروانه اضافه اشکوب، با توجه به لغو مصوبه یاد شده از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری که مراتب طی نامه شماره
36083/3/317 مورخ 10/9/88 از سوی اداره کل حقوقی به اداره کل تدوین ضوابط، نظارت و صدور پروانه اعلام شده است، مناطق می‌توانند ضمن تشکیل کمیسیونی متشکل از معاون شهرسازی و معماری، رئیس صدور پروانه، رئیس نظارت فنی، رئیس طرح تفصیلی و نماینده حوزه معاونت شهرسازی و معماری با توجه به اختیارات قانونی و ضوابط مشخص شده نسبت به صدور مجوز اضافه اشکوب اقدام نمایند.
صدور پروانه اضافه اشکوب
در دهه‌های گذشته شهرداری‌ها به راحتی مجوز ساخت طبقه اضافی را به درخواست کنندگان می‌دادند اما بعد از تخریب تعدادی از این خانه‌ها به دلیل رعایت نشدن مسائل سازه‌ای و همچنین ساخت و ساز ناایمن، شورای شهر تهران تصمیم گرفت صدور مجوز برای چنین ساخت و سازهایی را قطع کند و فقط به تعداد محدودی از درخواست کنندگان آن هم با شرایطی خاص مجوز ساخت دهد. این تبصره ها عبارت بود از: در صورتی که تعداد طبقات ساخته شده در ساختمان کمتر از تعداد طبقاتی باشد كه در جواز (پروانه) ساخت قيد شده است صدور اجازه تكميل طبقات ساختمان بر اساس پروانه صادره و محاسبات فنی آن منوط به تحقق شرايط ذيل است:
الف – در صدور پروانه اوليه ضوابط شهرسازی و معماری و طرح‌های تفصیلی رعايت شده باشد.
ب – محاسبات فنی ساختمان و اجرای آن مطابق با آخرين ويرايش آيين‌نامه‌های طراحی و مقررات ملی ساختمان و آيين‌نامه زلزله (1800) در زمان درخواست تكميل ساختمان باشد.
ج – تطابق با آخرين ويرايش آيين‌نامه‌های مذكور مندرج در بند “ب” صدرالذكر توسط مهندسين ذيصلاح حقيقی يا حقوقی (محاسب) دارای اجازه معتبر به صورت رسمی تایید شود.
دلایل اعضای شورای شهر بر لغو مجوز اضافه اشکوب
دلیل اتخاذ چنین تصمیمی از طرف شورای اسلامی شهر تهران مختلف بود. از طرفی برخی بر این عقیده بودند که ساختمان‌هایی که در حال ساخت و ساز هستند و تقاضای دریافت مجوز طبقه اضافه را دارند، به خودی خود دچار ضعف در ساختار سازه‌ای هستند. و از طرف دیگر با توجه به تلاش‌های فراوان شهرداری و مجموعه‌های زیر مجموعه برای کاهش روند مهاجر پذیری تهران، ساخت طبقه اضافی خلاف رویه‌ی برنامه ریزی شده‌ی شهرداری است.
رئیس وقت کمیسیون توسعه و عمران شورای اسلامی شهر تهران حمزه شکیب بر این عقیده بود که دادن مجوز طبقه اضافه به درخواست کنندگان با شرایط آن سال خطرات بسیار جدی و جبران ناپذیری را برای مردم به ارمغان می آورد. او عقیده داشت بین نهادهای مختلف کشور در زمینه ساخت و ساز طبقه اضافی یک نظر واحد وجود ندارد و هر کدارم رویه‌ی خاص خود را دارند.
در نهایت پس از تصویب ممنوعیت صدور پروانه مجوز طبقه اضافه توسط شورای اسلامی شهر تهران در سال 1387، سال 1388 با رای دیوان عدالت اداری مصوبه تصویب شده لغو گردید و شهرداری ملزم به صدور مجوز ساخت طبقه اضافی با مدارک لازم به درخواست کنندگان شد.
شرایط و مقررات صدور پروانه اضافه اشکوب یا اضافه کردن به طبقات ساختمان: در مرحله اول باید بررسی شود آیا ساختمان مقاومت لازم برای ساخت طبقه جدیدی بر روی خود را دارد یا خیر. برای این کار باید نزد مهندسین مشاور رفت و با کمک گرفتن از آنها به جواب این سوال رسید. پس از تایید مقاومت ساختمان از لحاظ سازه ای توسط مهندسی مشاور، گواهی تقویت و مقاوم سازی بنا توسط مهندسین مشاور صادر می گردد. طبق قانون شهرداری یکی از شرایط صدور پروانه ساخت به یک سازنده این است که در نقشه‌های ارائه شده به شهرداری باید برای هر واحد مسکونی یا هر واحد تجاری پارکینگ اختصاصی در نظر گرفته شده باشد. این قانون برای ساخت طبقه اضافی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و باید رعایت شود. در نتیجه برای صدور مجوز اضافه اشکوب باید به تعداد واحدهای اضافه شده به ساختمان پارکینگ در نظر گرفته شود. از دیگر شرایط اولیه صدور پروانه اضافه اشکوب رعایت اصلاحی بر اساس طرح تفصیلی است.
فاصله درز انقطاع با ساختمان مجاور بر اساس ارتفاع نهایی ساختمان محاسبه می شود و باید رعایت شود. در صدور پروانه اولیه تمام مسائل مربوط به نقشه های معماری، نقشه های تاسیسات الکتریکی و نقشه های تاسیسات مکانیکی به دقت توسط شهرداری مورد بررسی و صحت سنجی قرار می‌گیرد. اما وقتی شخصی درخواست اضافه اشکوب را دارد نقشه های معماری و تاسیسات مکانیکی و الکتریکی دوباره باید بازبینی شود. در نتیجه تمام نقشه‌ها اعم از معماری، مکانیکی و الکتریکی باید کلیه ضوابط شهرسازی و مقررات ملی ساختمان را دوباره رعایت کنند تا پرونده درخواست ساخت طبقه اضافی به مراحل اداری خود ادامه دهد. یکی دیگر از موردهایی که باید سازنده آن را رعایت کند.
مراحل درخواست اضافه بنا
*در مرحله اول صاحب خانه و یا سازنده و یا نماینده قانونی باید با در دست داشتن سند مالکیت خانه و همچنین اصل و فتوکپی شناسنامه تقاضای صدور مجوز اضافه اشکوب را به شهرداری تسلیم کند. در مرحله بعدی با در اختیار داشتن مدارک مورد نیاز به واحد تاییدیه استحکام ساختمان شهرداری رفته تا پرونده‌ای در این واحد تشکیل شود. پرونده تشکیل شده به سازمان نظام مهندسی کشور جهت بررسی استحکام سازه‌ای بنا ارجاع داده می‌شود. در مرحله بعدی کارشناسان مربوطه پس از بازبینی ساختمان خلاصه پرونده را ثبت می‌کنند و سپس در بخش بازدید فنی ساختمان در مورد مساحت، عرض کوچه، وضعیت ملک و معبر و حدود اربعه کارشانسی صورت می‌گیرد. بعد از اتمام بررسی های مورد نیاز توسط کارشناسان، در مورد وضعیت استحکام سازه‌ای ساختمان نظر نهایی داده می شود.
*در مرحله بعد تمام نقشه‌های ارائه شده به شهرداری توسط کارشناسان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در صورتی که از سمت گذر بالکنی وجود داشته باشد، شهرداری از اداره برق استعلام می‌گیرد و پس از دریافت مجوز از آنها به ادامه مراحل می‌پردازد. در مرحله بعد عوارض ساختمانی و نوسازی محاسبه شده و مبلغی برای سازنده تعیین می گردد که درخواست کننده موظف است برای طی شدن ادامه مراحل کاری خود، عوارض را پرداخت کند.
*مرحله‌ی بعدی مربوط به تنظیم فرم بیمه و پرداخت مبلغ تعیین شده است. پس از طی کردن این مراحل پیش‌نویس ساخت طبقه اضافی تنظیم می‌گردد. در نهایت با طی کردن مراحل شماره گذاری و ثبت در دبیرخانه مجوز نهایی صادر می‌شود.
ساخت و ساز غیر مجاز: در صورتی که ساخت طبقه اضافی بدون دریافت مجوز صورت پذیرد تخلف محسوب می شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد شهرداری به عنوان مسئول متولی به این ساخت و سازها وارد می‌شود. ساخت و ساز غیر مجاز و اضافه اشکوب غیر قانونی در بزرگ‌ترین و معروف‌ترین پاساژ موبایل ایران یعنی علاءالدین صورت پذیرفت. شهرداری پس از صدور اخطاریه‌های پی‌درپی در نهایت از طریق راهکار قانونی وارد عمل شد و طبقه فوقانی ساختمان را که ساخت و ساز غیر مجاز داشت، تخریب نمود.
*** با توجه به اینکه بعد از ساخت طبقه اضافی، بر ارتفاع ساختمان افزوده می‌شود باید فاصله قانونی و تعریف شده درز انقطاع رعایت شود تا در هنگام زلزله خطرات احتمالی برای ساختمان اصلی و ساختمان های مجاور روی ندهد. در صورتی که ساخت طبقه اضافی بدون دریافت مجوز صورت پذیرد تخلف محسوب می شود.*** سپاس از نگاه سبزتان
