طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی : صحنه پردازی در تلویزیون اهمیت ویژه ای دارد زیرا صحنه بیانگر بخشی از محتوا و پیام یک برنامه است. بنابراین طراحان صحنه در تهیه و تولید یک برنامه تلویزیونی از عوامل مؤثر بوده و با دانش و مهارت صحنه پردازی به جلوه های بصری یک برنامه تلویزیونی کمک مؤثری می کند. وقتی یک برنامه جدید روی آنتن می رود، دکور نخستین چیزی است که نگاه مخاطب را جذب می کند، بنابراین طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی نقش موثری در موفقیت برنامه ها دارد، اما به نظر می رسد گاهی این مساله چندان از سوی تهیه کنندگان مورد توجه قرار نمی گیرد.
مدت هاست که مخاطب تلویزیون انتظار ندارد وقتی برنامه تلویزیونی جدیدی پخش می‌شود، یک دکور معمولی با چند تا میز و صندلی ببیند و از طرفی با دکورهای عجیب و غریب یا متفاوتی که هیچ ربطی به موضوع و فضای برنامه ندارد ارتباط برقرار نمی کند. این روزها دکور یک برنامه به اندازه مجری آن برای بیننده مهم است و توجه او را جلب می کند. اگر نگاهی به دکور برنامه تلویزیونی بیندازید، در اکثر آن ها خلاقیت خاصی نمی بینید و اگر هم برنامه ای دکور مناسب و جالبی داشته باشد احتمال این که مدت کوتاهی بعد معلوم شود که طراحی دکور و فضای آن کپی بوده کم نیست. اما باز هم در چنین شرایطی، هر از گاهی برنامه هایی مناسبتی ای پخش می شود که با دکور متفاوتش مخاطب را غافلگیر کند و البته توقع او را بالا ببرد. در نتیجه به سراغ موضوع طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی می رویم.
مفهوم در طراحی دکور برنامه تلویزیونی
گاهی در برنامه ها شاهد طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی بدون مفهوم هستیم که چندان ارتباطی هم به موضوع برنامه ندارد. این دکورها نه تنها نظر مخاطبان عام را جلب نمی کند، بلکه مخاطبان خاص هم نمی توانند ارتباط خوبی با آنها برقرار کنند. این دکورها نشان می‌دهد طراح دکور یا طراح صحنه درک درستی از محتوای برنامه نداشته است. البته این مساله درباره همه دکورهای برنامه‌های تلویزیونی صدق پیدا نمی‌کند و گاهی دکورهای جذاب و مناسب هم در برنامه ها دیده می‌شود که نشان می دهد تهیه کننده و دکوراتور طراحی خاص برای دکور در ذهن داشته و آن را عملی کرده اند.
چند سالی است که طراحی و اجرای دکور در برنامه‌های تلویزیونی در کشورمان وارد مرحله جدیدی شده است. هرچه موضوعات خاص تر شود، نیاز به لوکیشن هایی هدفمندتر است. زمانی که لوکیشن هدفمند شود. طراح دکور باید برنامه ریزی جدی تری برای کارش داشته باشد و به صرف یک جایگاه مجری و مهمان کار تمام نمی‌شود! تا همین چند سال پیش دکور برنامه ها به طرز عجیبی خسته کننده و غیرحرفه ای بود، اما حالا اوضاع فرق کرده است. متخصصان زیادی وارد این عرصه شده اند و برخی از آن ها همگام با استاندارد روز در حال حرکت هستند.
گاهی یک برنامه از دکوری ساده استفاده کرده است، اما همین سادگی حرف های زیادی به مخاطبان منتقل می کند. با چگونگی طراحی و اجرای دکورهای مناسب آشنا می شویم.
تعداد استودیو ها برای دکور برنامه تلوزیونی
مهم‌ترین مساله ای که منجر به این شده که گاهی طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی با مفاهیم برنامه همخوانی ندارد، نبود استودیو به اندازه کافی است. ما در حال حاضر شاهد هستیم در هر شبکه 15 تا 16 برنامه زنده متفاوت پخش می‌شود. مسلماً برای این تعداد برنامه استودیو وجود ندارد.
گاهی تهیه کننده و دکوراتور برنامه به یک طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی خوب فکر می کنند، اما شرایط برای اجرا فراهم نمی‌شود؛ متاسفانه گاهی نبود فضای کافی منجر به مشکلاتی می شود. از سوی دیگر گاهی دکورهای شلوغ هم دیده می شود. این مساله به نا آشنا بودن تهیه کننده برمی گردد، مثلا هر جا دکور که خالی است با یک گلدان پر می شود، بدون این که تهیه کننده و دکوراتور به این نکته توجه کنند که یک گلدان بی مورد می تواند طراحی صحنه را زشت کند.
طراحی اتاق شو تلویزیونی
در درجه اول برنامه ساز و بعد از آن طراح صحنه باید بدانند قرار است برنامه چه محتوایی داشته باشد و راجع به چه چیزهایی در برنامه صحبت شود و این که قرار است چه چیزی با دکور و تصویر دیده شود. باید مشخص شود که قرار است محتوا در خدمت دکور باشد یا دکور در خدمت محتوا قرار بگیرد. بعد از این تصمیم رنگ دکور، لوازم صحنه و… انتخاب می شود.
گاهی سبد گل های مصنوعی بیش از اندازه در دکور استفاده می شود که چندان مطلوب نیست. این سبدهای گل نه تنها مخاطبان را جذب نمی کند، بلکه برایشان جذابیتی ندارد. گل‌های مصنوعی وقتی زیاد باشد، مخاطبان را کلافه می کند. دکور در برنامه های گفت و گو محور نقش مهمی ایفا می کند و باید برنامه ساز بداند می خواهد چه کار کند. به همین دلیل نوع عرضه گفت و گو به لحاظ نرم افزار و سخت افزار اهمیت دارد.
برخی فکر می کنند، طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی برنامه اگر شلوغ باشد، تاثیر گذارتر است. در حالی که این طور نیست. یک دکور می تواند ساده باشد، اما با مخاطب حرف بزند متاسفانه در حال حاضر تعجیل‌ها به کارها لطمه می‌زند. برخی مواقع در برنامه های زنده حرکات دوربین بدون مفهوم است. مثلا تصویر از یک گلدان شروع می‌شود تا این که بعد از گذشتن از شاخه و برگ های مصنوعی به مهمان می رسد. متاسفانه گاهی دکورها هم به حدی شلوغ می شود که مهمان به جای این که تمرکزش روی گفت و گو باشد، مرتب حواس اش به دکور جذب می شود.
برای طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی چند مؤلفه حیاتی است. اول اینکه دکوراتور باید بداند این برنامه در چه ژانری تعریف می‌شود؛ اجتماعی، ورزشی، سیاسی یا مذهبی. هریک از این گونه ها فضای مختص به خود را دارند. برای مثال توقع ما از دکور یک برنامه ورزشی، فضایی اکتیو و با رنگ‌هایی روشن و جذاب است. در طرف مقابل معمولاً مرسوم نیست که برای یک برنامه سیاسی از دکوری شلوغ استفاده شود. معمولاً برای چنین برنامه هایی از رنگ های گرم و دکوری خلوت استفاده می شود. در یک برنامه تلویزیونی هم مانند بقیه تولیدات بصری، یکی از نخستین مواردی که مخاطب را برای پیگیری محصول تحریک می کند، دکور است. به هرحال دکور را می توان به نوعی ویترین یک برنامه تلقی کرد.
ساخت اتاق شو تلویزیونی
یکی دیگر از مشکلات دکور نبود مواد خوب برای دکور است، گاهی می خواهیم برای دکور از یک نوع پلاستیک استفاده کنیم یا فرم خاصی به میز بدهیم، اما نمی توانیم مواد خوب و متناسب با چیزی که می خواهیم، پیدا کنیم. کافی است به برنامه‌های تلویزیون دنیا نگاهی بیندازیم. در این برنامه ها نور نقش اساسی بازی می کند. این در حالی است که ما هنوز در بیشتر برنامه ها از نور گرم استفاده می کنیم بدون این که فکر کنیم شاید محتوای برنامه به این اندازه نور گرم نیاز ندارد.
البته گاهی دکور برنامه تلویزیونی به حدی سست ساخته می شود که مثلا حین پخش برنامه صندلی می شکند. این موارد قابل اغماض نیست. علاوه بر آن برخی تهیه کنندگان کارهای عجیب و غریب می‌کنند و از وسایلی برای دکور استفاده می‌کنند که اصلا مناسب نیست. البته دکور در برنامه های تلویزیون نسبت به چند سال قبل روند رو به رشدی داشته است. مسلماً با نظارت بیشتر و راه اندازی استودیوهای جدید این مشکلات بر طرف می شود.
نقش دکور در اتاق شو تلویزیونی
دکور پوستر نیست، بلکه یک مقوله محتوایی و کاملا جدی است. واقعیت این است طراحی دکور کار مشورتی نیست. به هر حال هر انسانی سلیقه خودش را دارد. ما با سلیقه 70 میلیون مخاطب رو به رو هستیم. برخی فکر می کنند اگر برنامه نامش ارتباطی با خانه دارد باید دکور خانه باشد. اگر این طور است پس زمانی که موضوع برنامه درباره کارخانه است باید دکور هم کارخانه باشد.
هر کدام از طراحان سبک کاری خودشان را دارند. طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی ای خوب است که همیشه ماندگار بماند. ممکن است برخی دکورها به لحظه خوب باشد، اما آنچه اهمیت دارد این است که چند سال بعد هم از آن به عنوان دکور خوب یاد کنند. مثلا نقاشی های ونگوک در زمان خودش چندان مخاطب نداشت، اما بعد از گذشت سال‌ها متوجه عمق کارهای او شدند. به همین دلیل طراحی دکور با طراحی پوستر یا لوگو فرق دارد.
تفاوت در اتاق شو تلویزیونی
دکور در برنامه های اجتماعی و سیاسی باید متفاوت باشد. اما گاهی ضعف هایی در طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی برنامه ها دیده شده که باعث می شود برنامه چندان مورد توجه مخاطبان قرار نگیرد. وقتی قرار است برنامه ای تداعی کننده خانه باشد باید در دکور این مساله رعایت شود، در غیر این صورت برای مخاطبان جذابیت نخواهد داشت. البته با توجه به تکنیک های روز و فضاهای مجازی این مشکلات برطرف خواهد شد. دکور باید القاکننده محتوای برنامه باشد.
تعداد محدود دکوراتورها باعث می‌شود طراحی دکور برنامه‌های متفاوت شبیه هم شود، در حالی که باید دکور برنامه‌ها فکر شده باشد و محتوای برنامه را به مخاطبان منتقل کند. البته نبود استودیوی کافی هم منجر به چنین مشکلاتی شده است و همین مساله باعث شده دست ما برای طراحی دکورهای بهتر بسته باشد، اما تلاش می‌کنیم قابلیت نور و رنگ را در دکور برنامه بهتر کنیم. امیدواریم با راه اندازی استودیوهای مجهز به تجهیزات فنی مشکلات دکورها بر طرف شود.
نگاه گرافیکی به طراحی و ساخت اتاق شو تلویزیونی
توجه به بسته گرافیکی شبکه های تلویزیونی و هویت بصری نه فقط در تلویزیون ما، که در تمام دنیا حائز اهمیت است. آیتم ها و موارد مختلفی در این زمینه مورد توجه واقع شده، اما به طور کلی نکته اصلی در این خصوص توجه به طراحی شبکه است. اگر یک شبکه تلویزیونی بعد از انجام کارهای تحقیقاتی به این نتیجه رسید که گروه هدف و مخاطب اصلی اش یک جنس مخاطب خاص است، مثلاً خانم های خانه دار، بچه ها، آقایان و خانم های بازنشسته و کسانی که وقت بیشتری برای تماشای تلویزیون دارند، حتماً باید در مرحله دیزاین به تمام خصوصیات مخاطبانش توجه داشته باشد.
یک ایراد قابل توجه در گرافیک تلویزیون ما وجود دارد و آن این است که سفارش درست و طراحی هدفمندی صورت نمی گیرد، بالاخره باید به این توجه داشت که تمام نکات هویت بصری یک شبکه، فقط به تولید کننده مربوط نمی شود، خیلی اوقات سفارش‌دهنده ها هستند که، چون اطلاعات دقیقی از علایق و سلایق مخاطبان خود ندارند، درست سفارش نمی دهند و به همین دلیل محصولی که تولید می شود با شبکه همخوانی ندارد. باید به این توجه داشت که بحث هویت بصری شبکه های تلویزیونی صرفاً به گرافیک و میان برنامه ها و… منحصر نمی‌شود، طراح گرافیک هویت بصری می تواند در مورد دکورهای برنامه های مختلف آن شبکه یا مدل نورپردازی و حتی پوشش مجری‌های برنامه نیز نظر بدهد.
این بحث دایره گسترده‌ای دارد، ولی ما در اکثر مواقع فقط به برخی قسمت ها مثل آرم استیشن های مفهومی شبکه یا بخش اعلام برنامه ها توجه می کنیم، درحالی که هویت بصری مفهومی بسیار گسترده دارد که باید به تمام ریزه کاری‌های آن دقت شود. شبکه‌ای در زمینه دیزاین و هویت بصری موفق است که اگر حتی تجهیزات آن ها را در کنار تجهیزات دیگر شبکه های تلویزیونی ببینید، در چند ثانیه اول بتوانید حدس بزنید که آن ها مخصوص آن شبکه است. این یعنی مسأله دیزاین و برند‌سازی به درستی رخ داده و شبکه مورد نظر کارش را برخلاف رقبا درست انجام داده است.
دکور اتاق شو تلویزیونی
درباره دکورسازی در برنامه های تلویزیون حرف های زیادی وجود دارد که بخشی از آن فنی، بخشی هنری و البته مقداری از آن هم محتوایی است، اما در یکی، دو سال اخیر به نظر می رسد با پدیده جدیدی در موضوع دکور برنامه های تلویزیونی روبه‌رو شده‌ایم. به نظر می رسد به عصر دکورزدگی رسیده‌ایم. برخی از تولیدات تقریباً جز دکور خاص -جدای از مثبت یا منفی بودن- هیچ چیز دیگری ندارند. نه پای ایده‌ای جدید درمیان است، نه فرمی تازه در برنامه سازی. فقط و فقط دکور متفاوت است که قرار است مخاطب را جذب برنامه کند.
حتی در پیش خبر‌های این برنامه ها بیش از آن که به محتوای آن ها اشاره و مانور داده شود، به دکور خاص آن ها اشاره می‌شود. اگر تعدادی از برنامه ها سراغ دکورهای بعضاً آن چنانی می روند، کاملاً در فرم آنها تعریف شده و منطقی به نظر می‌رسد. مشخص است که دکور در خدمت محتواست، نه محتوا در خدمت دکور.
