خاکریز

0
3097
خاکریز
خاکریز

 

خاکریز :عملیات خاکی چیست؟ هدف از عملیات خاکی عبارت است از تمیز کردن مسیر راه از درختان و ریشه ها و کندن و جابجا کردن خاک نباتی به عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر در محل های خاکریز و همچنین کندن و آماده کردن خاک در محل هایی در طول پروژه که رقومشان بیشتر از محور راه (خاکبرداریها) است که بوسیله ی ماشین آلات راهسازی و حمل و تخلیه ی آن تا شعاع تعیین شده در قرار داد و استفاده آن در محلهایی که رقومشان کمتر از رقوم خط پروژه (خاکریزها) است به عنوان خاکریز، پی اساس، اساس، شانه راه وشیب های مشخص شده در نقشه توسط پیمانکار انجام می گیرد.

پرداخت هزینه ی عملیات خاکی به پیمانکار بر مبنای مترمکعب خاک که مراحل فوق را طی کند، انجام می گردد در صورتی که فاصله حمل از فاصله تعیین شده در قرارداد بیشتر باشد، اختلاف فاصله شامل اضافه هزینه می گردد. در صورتی که نتوان تمام خاک مورد نیاز در خاکریزها را از خاکبرداریهای در طول پروژه تامین نمود باید متوسل به قرضه شد ( یعنی اینکه خاک مورد نیاز را از محل دیگری که توسط مهندس راهساز مناسب تشخیش داده شده تامین نمود ) و یا برعکس اضافه خاک را باید دپو کرد ( یعنی خاک اضافه را به محل تعیین شده حمل نمایند ) به طور کلی به تمام مراحل فوق عملیات خاکی گفته می شود.

خاکریزی

خاکریزی به عملیاتی گفته می شود که در مسیری که دارای پستی بلندیهای زیادی باشد، این خاکریزی انجام می شود. به طور كلی مصالح مناسب برای خاكریزی، باید از مصالح حاصل از گودبرداری ها و خاكبرداری های پروژه استفاده شود. استفاده از این خاكها برای خاکریزی، باید با تأیید دستگاه نظارت صورت گیرد. خاکهایی که شامل گروه ‌های هفتگانه A-1 الی  A-7 استاندارد M-145 اشتو باشند، جزو خاكهای قابل قبول برای خاكریزی محسوب می‌شوند. خاكهای درشت‌دانه گروه A1 ، A2، A3 و خاكهای ریزدانه گروه A4 ، A5، A6، A7 .

استفاده از خاک های فوق الذکر با توجه به شرایط اجرای کار، نوع بهره برداری و بارگذاری بر روی خاکریز و همچنین میزان مصالح ریزدانه (گذرنده از الک نمره ۲۰۰) توسط دستگاه نظارت و در صورت لزوم تأیید آزمایشگاه مورد تأیید کارفرما، تعیین و به پیمانکار ابلاغ می شود. تمامی خاک های گچی، نمکی، نباتی، لجنی، زراعی قابل تورم، قابل انقباض و خاک های دارای مواد آلی در شمار خاک های نامرغوب و نامناسب قرار می گیرند که باید از مصرف آنها خودداری شود. تشخیص کیفیت خاک مناسب برای خاکریزی با دستگاه نظارت و در صورت لزوم، آزمایشگاه مورد تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و تصویب کارفرما خواهد بود.

خاکریز
خاکریز

مصالح مناسب خاکریزی برای انواع خاکریزها

شامل خاکریزهای محل سازه ها، راه های دسترسی، پر کردن پشت دیوارها، اطراف پی ساختمان ها، ابنیه فنی، تأسیسات محوطه، کانال های لوله های آب و فاضلاب و کابل کشی ها مورد استفاده قرار می گیرد. در موارد استثنائی و در کارهای کوچک می توان پشت دیوارها و سازه های فنی را با مصالح مناسب دیگر، نظیر بتن لاغر و شفته آهکی نیز، پر و اصلاح نمود. در هر حالت نوع مصالح و روش اجرای کار بر اساس مشخصات فنی خصوصی و دستورات دستگاه نظارت تعیین می شود. در صورتی که الزاماً محل اجرای عملیات پروژه منطبق بر محل خاک های نامناسب بوده و تغییر محل ساختمان میسر نباشد، جزئیات تفصیلی اصلاح و تعویض این خاک ها، روش های اجرایی برای دستیابی به بستری آماده به ابعاد و رقوم های خواسته شده، باید در مشخصات فنی خصوصی قید گردد.

خاکریزی در پی با مصالح مناسب خاکریزی

در مواردی که خاک حاصل از عملیات گودبرداری یا خاکبرداری پروژه برای خاک ریزی کفایت ننماید و یا خاک مناسب در فاصله حمل اقتصادی قرار نداشته باشد، با توجه به مشخصات فنی خصوصی و با اجازه قبلی دستگاه نظارت می توان از مصالح رودخانه ای به عنوان مصالح مناسب خاک ریزی استفاده نمود.

اصلاح مصالح

برای خاک ریزی، در وهله اول باید از خاک های حاصل از خاک برداری استفاده شود. در صورت عدم وجود یا کمبود خاک های مناسب باید از منابع قرضه مورد تأیید استفاده شود. استفاده از خاک رس با درصد تورم بالا به منظور خاکریزی زیر پی یا کف ساختمان ها به هیچ وجه مجاز نمی باشد. چنانچه به علت نبودن خاک و مصالح مناسب خاکریزی ، از خاک رس قابل تورم استفاده شود، می توان رطوبت را به میزان %۱ تا %۲ بیشتر از رطوبت بهینه در نظر گرفت. برای کم کردن خاصیت خمیری این خاک ها می توان از آهک استفاده نمود. میزان آهک، درصد تراکم و رطوبت، باید توسط آزمایشگاه مورد تأیید کارفرما، تعیین و توسط دستگاه نظارت به پیمانکار ابلاغ شود. اضافه نمودن آهک علاوه بر کنترل پلاستیسیته خاک رس، باعث بالا بردن کارایی سیلت و رس با درصد رطوبت بیشتر از میزان رطوبت بهینه خواهد شد. کاهش آب آزاد خاک ضمن آبگیری آهک، باعث بهبود مقاومت خاک خواهد شد. در صورتی که ظرفیت باربری زیادی از خاک مورد نظر باشد، به کار بردن سیمان پرتلند و یا اضافه نمودن آهک نیز به بهبود ظرفیت باربری خاک کمک می نماید. میزان و روش اختلاط و نحوه اجرای کار، باید توسط دستگاه نظارت به پیمانکار ابلاغ شود.

انواع خاکریزی

بسته به نوع استفاده و عملکرد، خاکریزی به دو مورد خاکریز باربر و خاکریز پرکننده تقسیم می شود.

خاکریزهای باربر

خاکریز باربر به خاکریزی اطلاق می شود که بارهای استاتیکی وارده از شالوده و کف ساختمان و نیز بارهای دینامیکی حاصل از ماشین آلات و تأسیسات را تحمل نماید. این خاکریزها باید در دوران بهره برداری از ساختمان بارهای وارده را به بستر خود منتقل نمایند. مصالح به کار گرفته شده در خاکریزی و نحوه کوبیدن، باید مطابق مشخصات مندرج در آیین نامه باشد تا قابلیت تراکم ۲ بعدی خاک به حداقل ممکن رسیده و خاکریز به نحو احسن عمل نماید. نکات مهمی که باید در اجرای خاکریزهای باربر رعایت شوند، به شرح زیر است:

۱- مصالح مناسب با توجه به ابتدای این نوشتار انتخاب شود.

۲- ضمن توجه به نوع خاک و انتخاب ماشین آلات مناسب، تراکم خاک به نحو مطلوب انجام شود.

۳- بستر آماده شده خاکریزی باید دارای ظرفیت باربری کافی برای تحمل بارهای وارده باشد.

۴- خاکریز بدون نشست و یا حتی الامکان نشست آن در حد مجاز باشد.

۵- اجرای خاکریزی بر روی بسترهایی که دارای خاک های قابل انقباض هستند، مجاز نیست و باید این خاک ها با مصالح مناسب جایگزین شوند.

۶- به کار بردن رس هایی با خاصیت خمیری و قابلیت تورم زیاد در خاکریزی مجاز نیست.

۷- کنترل بستر خاکریزی با رعایت مندرجات مشخصات فنی خصوصی و مندرجات آیین نامه قبل از اجرای عملیات خاکریزی ضروری است.

خاکریز
خاکریز

خاک ریزهای پر کننده

برای پر کردن اطراف پی ساختمان ها، دیوارهای حائل، ترانشه لوله ها و مشابه آن ،از خاکریزهای پر کننده استفاده می شود. کیفیت مصالح مناسب خاکریزی باید با مندرجات ابتدای این نوشتار مطابقت نماید. خاک های حاصل از گودبرداری و عملیات خاکی، باید در صورت مناسب بودن به مصرف برسند. در غیر این صورت باید با نظر و تأیید دستگاه نظارت از خاک قرضه مناسب برای خاک ریزی استفاده شود. در صورت عدم دسترسی به خاک مناسب با تأیید قبلی دستگاه نظارت می توان از مصالحی نظیر بتن سبک و شفته آهکی استفاده نمود. رعایت نکات فنی مندرج در آیین نامه برای تسطیح و کوبیدن این خاک ها توسط پیمانکار الزامی است.

خاکریزی چیست؟

در خاكریزی، در مرحله اول باید از خاكهای حاصل از خاكبرداری استفاده کنیم. اما اگر کمبود یا عدم وجود خاکهای مناسب برخوردیم می توانیم از خاکه رس با درصد تورم بالا استفاده نمود. اما موارد منعی هم دارد استفاده از خاک رس :  (( استفاده از خاك رس با درصد تورم بالا به منظور خاكریزی زیر پی یا كف ساختمانها به هیچ وجه مجاز نمی‌باشد. ))

استفاده از خاکهای نامرغوب و نامناسب برای خاکریزی مانند خاكهای گچی، نمكی، نباتی، لجنی، زراعی قابل تورم، قابل انقباض، خاكهای دارای مواد آلی و رستنیها، باید خودداری شود. تشخیص کیفیت خاک برای خاکریزی نیز توسط دستگاه نظارت تشخیص داده می شود.

خاکریزی ساختمان

در  عملیات خاکریزی ساختمان بسته به نوع استفاده ، خاكریزی به دو بخش خاكریز باربر و خاكریز پركننده تقسیم می‌شود. انواع خاکریزی باربر و خاکریزی پرکننده را در ادامه توضیح خواهیم داد:

خاكریزهای باربر

خاكریز باربر به خاكریزی گفته می ‌شود كه بارهای استاتیكی وارده از شالوده و كف ساختمان و نیز بارهای دینامیكی حاصل از ماشین ‌آلات را تحمل کند. نكات مهمی كه باید در اجرای خاكریزهای باربر رعایت شود عبارتند از:

تراكم خاك به نحو مطلوب برسد.بستر آماده شده خاكریزی باید دارای ظرفیت باربری كافی برای تحمل بارهای وارده باشد.به كار بردن رسهایی با خاصیت خمیری و قابلیت تورم زیادو اجرای خاكریزی بر روی بسترهایی كه دارای خاكهای قابل انقباض  هستند، مجاز نیست.

خاكریزهای پر كننده

برای پر كردن اطراف پی ساختمانها، دیوارهای حایل، از خاكریزهای پر كننده استفاده می ‌شود.

طبقه بندی خاکبرداری از نظر مواد

▪ خاکبرداری معمولی که شامل خاک و قلوه که اندازشان چندان بزرگ نباشد.

▪ خاکبرداری در نقاطی که سنگ و قلوه سنگ به صورت سست در خاک وجود دارد و می توان آنها را به راحتی و بدون مواد منفجره جابجا کرد.

▪ خاکبرداری نقاط سنگی که جابجا کردن این مواد تنها با زدن گمانه و انفجار مقدور می باشد.

خاکریز
خاکریز

مراحل ارزیابی عملیات خاکی

▪ کارهای دفتری که شامل ارزیابی اولیه حجم عملیات خاکی از روی نقشه های موجود می باشد.

▪ تعیین و کنترل نیمرخ های عرضی در طول مسیر قبل از اجرا ساختمان راه.

▪ محاسبه حجم عملیات خاکی از روی اطلاعات بدست آمده و سپس تعدیل حجم عملیات خاکی برمبنای اقتصادی با استفاده از پروفیل طولی و منحنی بروکنر.

▪ میخکوبی در محل مسیر و جهت کنترل ساختمان راه و برداشت نیمرخ های عرضی در محل میخکوبی که جهت محاسبات نهیی احتیاج است.

▪ محاسبات نهایی حجم عملیات خاکی بر مبنای مرحله ۳ که در دفتر انجام می گیرد.

تعیین حجم کامل عملیات خاکی معمولا بر اساس نیمرخ عرضی که به طریقه مخصوص در طول مسیر راه قبل و بعد ا ایجاد خط پروژه برداشته می شود متکی است. در راهسازی و راه آهن نیمرخ های عرضی از تقاطع یک صفحه فرضی عمود بر محور راه (خط وسط راه) به دست می آید. هر نیمرخ عرضی عبارت است از سطحی که قسمت پایین به زمین طبیعی و قسمت بالا به سطح بالایی بستر راه یا پی اساس و یا اساس و از کنار به شیروانی راه محدود می شود.

همچنین مقدار هزینه ی عملیات خاکی نیز با توجه به فهرست بهای ابنیه مرتبط با همان سال محاسبه می شود.

نکته پایانی

قبل از انجام هرگونه عملیات خاكی، پیمانكار موظف است كروكی محل اجرای عملیات را دقیقاً با حضور نمایندگان دستگاه نظارت و كارفرما، برداشت و صورتمجلس نماید و قبل از شروع عملیات و با توجه به برنامه زمانبندی پروژه و نحوهاجرای كار، نوع و تعداد ماشین‌آلات را به تأیید دستگاه نظارت برساند، اجرای هرگونه عملیات خاكی بدون تأیید كلی و مرحله‌ای دستگاه نظارت، به هیچ وجه مجاز نمی‌باشد.شروع و تداوم عملیات خاكی، باید طبق برنامه زمانبندی پیش‌بینی شده به طور پیوسته ادامه یابد، به علاوه پس از انجام عملیات خاكی در هر قسمت، باید عملیات بعدی ساختمانی، بلافاصله آغاز و به ترتیب پیش‌بینی شده در برنامه زمانی ادامه یابد.تمامی مصالح مناسب حاصل از گودبرداری و خاكبرداریها، باید پس از تأیید دستگاه نظارت و پس از تأیید آزمایشگاه معتبر و مورد تأیید كارفرما به مصرف خاكریزیها برسد.

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید