تاسيسات مكانيكی چیست ؟

تاسيسات مكانيكی چیست ؟

تاسيسات مكانيكی چيست ؟ تاسیسات مکانیکی در مجموع به دو دسته ی کلی تاسیسات صنعتی و  قابل تقسیم می باشد. تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل بخش هایی چون انتقال آب، فاضلاب یا به صورت کلی انواع سیالات، تصفیه ی آب و فاضلاب، تولید انرژی از حرکت سیال و … می باشد. تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل تاسیسات بهداشتی، (آبرسانی و فاضلاب)، تهویه مطبوع (سرمایش، گرمایش، تعویض هوا و اگزاست) و همچنین تاسیساتی مانند استخر، سونا، جکوزی و …. می باشد. در دنیای امروز تامین آسایش بشر یکی از هدف‌های اصلی است نقش تاسیسات مکانیکی به عنوان جزیی از ساختمان ها که افراد به صورت روزمره با آن در تعامل می باشند غیر قابل انکار می باشد.

تاسیسات مکانیکی ساختمان

 ▪ انواع شیرآلات تاسیساتی

یکی از تجهیزات بسیار مهم در صنعت تاسیسات مکانیکی شیر آلات می باشند، دلیل این اهمیت را می توان در آنجا دانست که در طول عمر بهره برداری از یک پروژه یکی از بخش هایی که احتمال خرابی در آنها بسیار زیاد بوده و ممکن از آسایش استفاده کنندگان را با مشکل جدی مواجه سازد شیرآلات استفاده شده در آن پروژه می باشد.

همچنین شیرآلات دارای انواع بسیار گسترده ای می باشند و بر خلاف تصور عوام که شیرها وسیله ای تنها برای قطع و وصل جریان هستند، هر نوع از آنها کاربرد خاص خود را نیز دارا می باشند. در ادامه سایت جامع تاسیسات مکانیکی سعی برآن دارد تا سیستم برخی از انواع شیرآلات را به همراه کاربرد آنها به صورت کاملا مختصر و کاربردی مورد بررسی قرار دهد.

 

۱- شیر فلکه توپی (ball valve)

این شیر فلکه ها دارای یک مغزی مانند یک گوی می باشند که در داخل خود دارای یک روزنه مانند توپ می باشند. با گردش این گوی در داخل بدنه شیر و محدود شدن مسیر روزنه موجب قطع مسیر جریان می شود. پرکاربردترین نوع این شیرها را می توان در شیرهای گاز مصرفی خانه ها مشاهده نمود.

این شیرها در بازار تاسیسات به شیرهای ربع گرد یا تک ضرب نیز شهرت دارند و کاربرد اصلی آنها در قطع و وصل ناگهانی جریان می باشد. در هنگام استفاده از سایزهای بزرگ این نوع شیر، می بایست به ضربه قوچ یا به اصطلاح ضربه کله قوچی توجه بسیار داشت.

۲- شیرهای پروانه ای (butterfly valves)

این شیرها دارای یک صفحه در بدنه خود می باشند که در حالت باز این صفحه در مسیر جریان و در حالت بسته عمود بر مسیر جریان است. از این منظر این شیرها شباهت زیادی به شیرهای توپی دارند و کاربرد آنها نیز حدودا مشابه است.

نکات ذکر شده در بالا می بایست در خصوص این شیرها با دقت بیشتر مورد توجه قرار گیرد چراکه معمولا این شیرها در سایزهای بالاتر تولید و عرضه می شوند.

۳- شیرهای دروازه ای (gate valve)

این شیرها دارای یک صفحه هستند که برای باز و بسته کردن به صورت عمودی بر مسیر جریان جا به جا می شود. مزایای این شیرها آن است که در هنگام باز بودن، افت فشار اندکی را بر مسیر جریان تحمیل می کنند.

همچنین از نکاتی که می بایست در استفاده از این شیرها مورد توجه قرار گیرد این است که این شیرها تنها برای قطع و وصل جریان می باشند و این بدین معناست که این نوع شیرها می بایست یا در حالت باز یا در حالت بسته مورد استفاده قرار گیرند و استفاده از آن ها به صورت نیمه باز موجب آسیب رسیدن به مسیر خواهد شد. در بازار تاسیسات این شیرها به شیر فلکه کشویی نیز شهرت دارند.

۴- شیر فلکه ساچمه ای (globe valve)

کارکرد این شیرها کاملا مشابه شیرهای دروازه ای است با این تفاوت که مسیر جریان در داخل این شیرها تغییر داده می شود و این امر یک مزیت و یک عیب برای این شیرها به وجود آورده  است. مزیت آن است که این شیرها یرای تنظیم دبی مناسب می باشند و عیب آن است که افت فشار در این شیرها به مراتب بیشتر از شیرهای دروازه ای می باشد. این نوع شیر در بازار تاسیسات به شیر فلکه های سوزنی نیز شهرت دارند.

۵- شیرهای پیستونی

این شیرها از یک بوشن به عنوان سیلندر و یک پیستون تشکیل شده اند. پیستون توسط دو عدد رینگ آب بند به بدنه سیلندر فشرده می شود. کاربرد اصلی این شیرها برای زمانی است که ذرات مجاور در داخل سیال در جریان می باشند.

این شیرها نیز مانند شیرهای دروازه ای برای قطع و وصل نمودن جریان می باشند و نمی توان از آنها برای مصارف تنظیم دبی و فشار استفاده نمود.

۶- شیرهای دیافراگمی

در این شیرها زبانه شیر یک دیافراگم انعطاف پذیر را در مسیری محدود بر جریان از بالا به پایین یا از پایین به بالا جا به جا نموده و این امر موجب قطع و وصل جریان می شود. گستردگی دامنه کاربرد برای سیالات مختلف را می توان مزیت این نوع شیر دانست. همچنین استفاده فقط در بازه دمایی قابل تحمل توسط دیافراگم از معایب این نوع شیر به حساب می رود.

۷- شیرهای یکطرفه (one-way valve)

این شیر های در مصارفی که می خواهیم مانع برگشت سیال در یک مسیر شویم مورد استفاده قرار می گیرند و بنا بر شرایط استفاده دارای انواع گوناگون توپی، فنری، لولایی و… می باشند.

▪ بست یو شکل یا کرپی چیست؟

کرپی یک نوع بست یوشکل است که برای بستن پایه و قلاب سیم بکسل بالابر ساختمانی استفاده میشود.

یک پیچ و مهره‌ی U شکل به شکل حرف U که دو طرف آن قلاویز شده می‌باشد.

کرپی یو شکل ۱۲ در بالابر ها ساختمانی برای بستن لوله های پایه به ریل مورد استفاده قرار میگیرد،

هر بالابر ۸ عدد بست ۱۲ یوشکل برای بستن پایه ها نیاز دارد

معمولا هر بالابر به ۴ عدد بست ده برای محکم نمودن قلاب به سیم بکسل بالابر نیاز دارد.

اکثر بالابر ها از سیم بکسل نمره ۸ استفاده میکنند برای سیم بکسل قطر ۸ کرپی نمره ۱۰ توصیه میشود.

هنگام بستن قلاب توسط بست کرپی به نکات زیر توجه شود.

استفاده از بست های U شکل (Wire Rope Clips) مستلزم دقت فراوان در بستن صحیح بست ها می باشد

از جمله این که گودی U بست ها بر روی بخش انتهایی سیم بکسل قرار گیرد و حداقل از۳عدد بست استفاده شود

علاه بر آن پس از محکم کردن اولیه بست ها باید بر حسب لزوم به طور منظم چک شده و محکم گردد

بستن کرپی بر روی سیم بکسل استانداردهایی دارد که باید رعایت شود تا از بروز حوادث ناگوار جلوگیری شود:

۱ – قطر سیم بکسل باید با شماره کرپی (بست بکسل) یکی باشد شماره کرپی همان قطر کرپی است .

۲ – تمامی کرپی ها باید در یک جهت بسته شوند .

۳ – کزپی ها باید طوری قرار گیرند که U کرپی طرف سر کوتاه تر سیم بکسل باشد .

۴ – تعداد کرپی بستگی به قطر بکسل دارد به طور مثال تا قطر ۸ میلی متر ۲ تا ۳ عدد کرپی باید استفاده شود .

۵ – فاصله کرپی ها باید مساوی و فاصله بین دو کرپی باید به اندازه ۶ برابر قطر سیم بکسل باشد.

۶ – مهره کرپی باید در زمان سفت کردن به اندازه ۳/۱ قطر اولیه سیم بکسل محکم و سفت گردد.

بست کرپی مخصوص پایه بالابر

پیچ و مهره‌ کرپی مخصوص پایه های بالابر کرپی یو شکل که برای بستن پایه بالابر ها ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد

این کرپی های بالابر از دو نوع فولاد سیاه و فولاد سفید گالوانیزه ساخته میشود.

بنا به تجربه شخصی بنده نوع گالوانیزه دنده درشت بهترین نوع کرپی بالابر میباشد.

بخاطرگالوانیزه بودن کرپی خاصیت زد زنگ دارد و زنگ نمیخورد دنده های درشت در بالابر ها راحت تر باز و بسته میشود .

کرپی چدنی بست سیم بکسل بالابر

از این نوع بست برای بستن قلاب بالابر به سیم بکسل بالابر استفاده میشود.

برای سیم بکسل نمره هشت معمولا بست ده میبندند این بست نسبت به مدل آهنی ارزانتر میباشد.

از این کرپی در دو سایز ۸ و ۱۰ موجود می باشد.

کرپی فلزی بست سیم بکسل بالابر

بست کرپی یو شکل فلزی نمره ۱۰ مخصوص بستن قلاب بالابر به سیم بکسل این نوع بست فلزی یا چدن میباشد.

بیشتر برای بالابر های تکفاز و سه فاز تا پانصد کیلو از بست نمره ده فلزی استفاده میشود.

این نوع کرپی نیز در دو سایز ۸ و ۱۰ عرضه میگردد.

▪ پارچه برزنت چیست؟

پارچه برزنت یک پارچه مستحکم و بسیار منعطف ،ضد آب می باشد که معمولا از پارچه های پلاستکی ، کرباس استفاده می شود.

در تولید این نوع پارچه روی زیبایی آن بسیار کار نشده است بیشتر روی کیفیت آن کار شده است تا بتوانند کیفیت آن را ارتقاء می دهند تا مشتریان طالب این نوع پارچه با توجه به هزینه ای که پرداخت میکنند کیفیت خوبی هم دریافت کنند و استفاده کنند.

شرکت معتبر دیکسون تولید کننده انواع پارچه ها است که  پارچه برزنتی هم جزو دسته ی آن می باشد.

 کاربرد ها

۱-سایبان ها

۲-روکش های کولر

۳-روکش ها بسته بندی

۴-چادر های مسافرتی

۵-لباس های بارانی

۶-لباس های ورزشی

۷-روکش روی ماشین

۸-ساخت انواع کیف ها وساک های دستی

دلیل استفاده پارچه برزنت برای سایبان ها :

۱-مانع عبور نور خورشید میشود

۲-ضد آب

۳-مقرون به صرفه برای نواحی که سقف ندارند و باز هستند.

در ساک هایی که روی آن تبلیغات چاپ می شود هم کاربرد دارد و همچنین برای پارچه سقف سایبانهایی که خواهان تبلیغات هستند هم استفاده می شود زیرا در اثر تغییرات آب و هوایی هیچ تغییری در آن ایجاد نمی شود و صحیح و سالم می ماند.

و همچنین بهترین پارچه برای چادر های مسافرتی است زیرا از نور خورشید جلوگیری می کند و همچنین از ورود باران و تغییرات دمایی هم جلوگیری خواهد کرد ، برای همین بیشتر از پارچه برزنتی برای ساخت چادر های مسافرتی استفاده می شود.

در هرکجا که فرد برایش کیفیت مهم تر از زیبایی آن باشد این پارچه استفاده می شود همچنین در برابر دمای ۵۰۰ درجه مقاومت می کند بنابراین در مناطقی که گرمای زیادی مانند خوزستان ، اهواز بالا است می توان از این نوع پارچه ها استفاده کرد.

▪ اتصال فن کوئل به کانال

فن کوئل کانالی این وسیله برای توزیع هوا بسیار کارآمد است و می تواند به صورت یکسان هوای گرم یا سرد را به تمام نقاط اتاق هدایت کند. یک دستگاه فن کویل چیست ؟ یکی از تجهیزات کاربردی فن کویل کانالی است که می تواند اتاق ها را با استفاده از کانال های مجزا تحت پوشش قرار دهد. تنظیم سرعت پرتاب هوا در خروجی کانال ، دمای هوا و اندازه دریچه ها باید مطابق با حجم اتاق باشد تا کارایی فن کویل بیشتر شود. خدمات فن کویل و سرویس نصب و تعمیر پکیج هوم سرویز با تکنیسین های مجرب و کارآزموده نصب فن کویل و تنظیم آن را بر عهده دارد. انواع فن کویل کانالی سقفی، ایستاده، توکار و روکار تولید شده که مناسب با محل مورد نظر می توان بهترین وسیله را انتخاب کرد.

پروفیل ساپورت

مقاطع تو خالی به علت خواص فوق العاده ای که دارند، از زمان های قدیم مورد شناخت بوده اند. برای مثال پل قوسی در اسکاتلند ساخته شد، این پل به علت این که آن زمان شیوه و روش دیگری برای تولید مقاطع اچ اس اس در دسترس نبود با استفاده از ورق های رول مانند که به هم پرچ شده بودند ساخته شده است. در همان قرن اولین تولید کارخانه ای مقاطع تو خالی که به صورت دایره ای بود. توسط برادران مانسمن پیشرفت داده شد. که رول های ورق را به صورت اوریب سوراخ کرده و امکان ساخت مقاطع را ممکن ساخت. پروفیل ها در انواع و جنس های مختلف ساخته می شود در ساختمان سازی بسیار کاربردی است.

▪ اتصالات انواع لوله

اتصالات انواع لوله لوله و اتصالات در بسیاری از تنظیمات مختلف انجام می شود: تهویه مطبوع، پالایشگاه ها، ساخت و ساز نیروگاه، و دیگر سیستم های بخار.

لوله ها از مواد مختلفی از جمله فولادی، مسی، آهنی، آلومینیومی، پلاستیکی و غیره تشکیل می شوند.

مواد، فنون و کاربردها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است به عنوان مثال کشورهای مختلف استانداردهای مختلف برای نصب لوله دارند.

لوله و اتصالات از نظر جنس و کاربرد و نحوه اتصالات به دسته های مختلف تقسیم بندی می شوند:

لوله و اتصالات

لوله گالوانيزه خود به دو دسته تقسيم مي شوند :

☆ لوله های فولای گالوانيزه

☆ لوله های آهنی گالوانيزه

اين دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفيد معروفند و عموما بين اين دو فرقی گذاشته نمی شود، در صورتيکه لوله های فولادی گالوانيزه در مقايسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند.

لوله و اتصالات فولادی گالوانیزه

لوله های فولادی خود به چند طریق ساخته می شوند. لوله های بدون درز که فاقد درز طولی بوده و به روش اکسترود کردن ساخته می شوند و لوله های درزدار که ابتدا ورق به صورت استوانه درآورده شده و سپس درز طولی آن را جوش می دهند.

و سپس آنها را جهت افزايش مقاومت در برابر اسيدها و زنگ زدگيها در يک وان آبکاری روی اندود (گالوانيزه) مي کنند. اين نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسيدها مقاومت کمتری دارند و کليه اسيدهايی که براي چدن مضر مي باشند فولاد گالوانيزه را هم خراب می کنند.

لوله و اتصالات آهنی گالوانيزه

جنس  لوله ها از آهن سفيد نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو مي برند. به همين علت آنها را لوله های با درز نيز می گويند. اين نوع لوله ها از رنگ تيره و خاکستريشان شناخته می شوند, و عموماً به دو صورت سبک و متوسط توليد می شوند.

کليه لوله های فولادی و آهنی گالوانيزه در شاخه های ۶ متری توليد می گردند. قطر اين لوله ها معمولاً‌ قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است.

همچنين در بازار اين لوله ها را بر اساس نمره مي شناسند. لوله های گالوانيزه نيز به وسيله دنده پيچی به يکديگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی مي شوند.

لوله های مسی

به علت مقاومت بالای لوله های مسی از این لوله ها در تاسیسات و تهویه مطبوع و آبرسانی به وفور استفاده می شود. در استاندارد B88 از انجمن ASTM لوله های مسی در انواع M,L,K و DWV تقسیم بندی شده اند.

حرف M,L,K و DWV نشانگر ضخامت جداره لوله های مسی هستند. قطر خارجی تمام انواع لوله های مسی برای یک قطر مشخص با یکدیگر برابرند. لوله های مسی نوع M,L,K می توانند از یکی از دو نوع قسمت (hard drawn)  یا نرم (annealed temper) باشند.

لوله های چدنی

جنس اين لوله ها از چدن ريخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلياژ, شکل و طول لوله,‌ نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستند و اغلب در سيستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند.

لوله های پلاستیکی

لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب استفاده می شوند, عبارتند از:

لوله های پلاستیکی pvc (پلی وینیل کلراید)لوله های پلاستیکی PE ( پلی اتیلن)لوله های پلاستیکی ABS ( اکریلو نیتریل, بوتادین و استیرن)لوله های پلاستیکی PP ( پلی پروپیلن)لوله های پلاستیکی CPVC ( کلرینیتر پلی وینیل کلراید)لوله های پلاستیکی PB (پلی بوتیلن)لوله های فولادی :

از لوله های فولادی بدون درز هنگامی استفاده می شود که درجه حرارت سیال عبوری بالا باشد. برای انتخاب لوله های فولادی سه استاندارد ANSI, BS, DIN معمولا استفاده می شود.

▪ نوار درزگیر

نوار درزگیر به طور کلی یک نوار از جنس و با ضخامت های مختلف است که برای پوشاندن شکاف ها و درزها در مصالح مختلف استفاده می شود.پوشاندن درز میان در و پنجره ها،شکاف زیر در،نوارهای درزگیر با نام های تیپ یا طیف نیز در بازار شناخته می شوند.نوار درزگیر انواع گوناگونی دارند،در اینجا به چند نمونه اشاره می کنیم.یک نوع نوار درزگیر که بسیار رایج است نوار درزگیری است که برای درزهای در و پنجره ها برای جلوگیری از ورود و خروج سرما و گرما استفاده می شود.این نوع نوار درزگیر از جنس فوم یا اسفنج هست . در ضخامت های مختلف در بازار یافت می شود.این نوع نوار می تواند چسب دار و بدون چسب باشد.

یک نواع نوار درزگیر عایق هست که غالبا به رنگ آبی است و برای پوشاندن دور لوله و کف شورها کاربرد دارد که در دو نوع برای پوشش گوشه های بیرونی و دور لوله ها و کف شورها کاربرد دارد.یکی از انواع نوار درزگیر که استفاده رایجی دارد و در سیستم های کناف استفاده می شود،نوار درزگیر توری از جنس فایبرگلاس،کاغذی و فایبرگلاس می باشد که برای مسلح کردن،مسطح کردن و پوشاندن درزها در محل نصب و مونتاژ صفحات گچی که با بتونه درزگیر پر می شوند،استفاده می شود تا مانع ترک خوردن در اثر لرزش های ناگهانی در این صفحات شود و سطوح برای رنگ آمیزی و هر نوع پوشش دکوراتیو آماده شود.

از این نوع نوار درزگیر برای یکسان کردن سطوح گوشه ها نیز استفاده می شود تا از آسیب ها هنگام ضربه محافظت شود.این نوارها می توانند چسب دار یا بدون چسب،در نتیجه در نوع استفاده تفاوت خواهند داشت.نوار درزگیر در سیستم کناف نقش بالایی دارد و به نوعی نقش استخوان بندی دارد.

نوعی نوار درزگیر برزنتی هست که برای عایق کاری در صنایع لوازم خانگی،خودروسازی و… که با ورق های فلزی و کانال های فلزی سر و کار دارد استفاده می شود.

یک نوع درزگیر آلومینیومی نیز هست که سطح آینه ای دارد و رسانا می باشد و در عایق کاری با عایق های روکش آلومینیوم کاربرد دارد.برای درزگیری و هوابندی عایق نیز از نوارهای الاستومتری با جنس یکسان با عایق استفاده می شود.برای اینکه یک نوار درزگیر مناسب با کار خود را انتخاب کنید باید این موارد را در نظر بگیرید:طول و عرض نوار،سایز توری،وزن و جنس نوار،بسته بندی و میزان چسبندگی نوار درزگیر.

بیان آخر

در مورد تأسیسات مکانیکی نظرات مختلفی وجود دارد اما می‌توان گفت: تأسیسات مکانیکی دانش مبارزه با طبیعت است. بر خلاف جاذبه آب را بالا کشیدن، گرما در فصل سرد و سرما در فصل گرم، هوای تازه در اجتماعی از انسان‌ها، تخلیه گازها از محل تولید و… . تأسیسات مکانیکی دانش رفاه جانداران در مبارزه‌ای تمام‌عیار با طبیعت است.